ក្នុងដំណើរជាន់ដីអាស៊ាន តំណាងប្រទេសមហាអំណាចមួយ គឺប្រទេសរុស្ស៊ី បានប្រកាសគាំទ្រសមាគមអាស៊ានដែលបានដាក់ចេញយន្តការក្នុងតំបន់ ដើម្បីជួយដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា។
យន្តការអាស៊ាន ៥ចំណុចនេះ ត្រូវបានអនុម័តដោយមេដឹកនាំអាស៊ាន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល កាលពីថ្ងៃទី២៤ មេសា ឆ្នាំ២០២១។
យន្តការទាំងនេះរួមមាន៖
- ទី១ ត្រូវបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវអំពើហិង្សានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយគ្រប់ភាគីទាំងអស់ត្រូវបង្កើនការអត់ធ្មត់ឲ្យដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុត។
- ទី២ ចាប់ផ្តើមការសន្ទនាប្រកបដោយការស្ថាបនាក្នុងចំណោមភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន។
- ទី៣ ប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ាន នឹងសម្រួលដល់ការសម្រុះសម្រួលនៃដំណើរការរៀបចំកិច្ចសន្ទនាដោយមានជំនួយពីអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន។
- ទី៤ អាស៊ានត្រូវផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌល AHA
- ទី៥ ប្រេសិតពិសេស និងគណៈប្រតិភូនឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីជួបជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
ថ្លែងក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅឥណ្ឌូនេស៊ី នៅថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី លោក Sergei Lavrov បានសង្កត់ធ្ងន់ថា រុស្ស៊ីត្រូវបានមើលឃើញជាខ្នងបង្អែករបស់ក្រុមយោធាភូមាដែលចាំបាច់ត្រូវបកស្រាយ ហើយប្រកាន់ជំហររបស់ខ្លួនបែបនេះទៅមេដឹកនាំយោធាភូមា។
លោក Sergei Lavrov បានបញ្ជាក់ថា ក្នុងការទាក់ទងរបស់រុស្ស៊ី ជាមួយមេដឹកនាំភូមា គឺជាបញ្ហាមួយទៀត។ ប៉ុន្តែរុស្ស៊ី លើកស្ទួយគោលជំហររបស់អាស៊ាន ដោយចាត់ទុកជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេសភូមា និងនាំស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសនេះឱ្យវិលត្រឡប់មករកសភាពប្រក្រតីវិញ ក្រោមការសម្របសម្រួលដោយយន្តការអាស៊ាន។ នេះបើតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Reuters ដែលបានចុះផ្សាយនៅថ្ងៃនេះ។
បើដូចនេះមែន រុស្ស៊ី គឺជាមហាអំណាចមួយទៀតដែលទទួលស្គាល់តួនាទីរបស់អាស៊ាន ក្នុងការស្វែងរកច្រកចេញពីវិបត្តិនយោបាយនៅភូមា។
ការគាំទ្រតួនាទីអាស៊ាននេះ ត្រូវបានប្រកាសដោយផ្ទាល់ពីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស Sergei Lavrov ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅឥណ្ឌូនេស៊ី នៅចំពេលឥណ្ឌូនេស៊ី កំពុងបង្ហាញការខិតខំប្រឹងប្រែងជាខ្លាំងជួយស្ដារប្រជាធិបតេយ្យនៅភូមាឡើងវិញ។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅឥណ្ឌូនេស៊ី លោក Sergei Lavrov បានជួបជាមួយសមភាគី Retno Marsudi។
តាមការកត់សម្គាល់ គឺក្រោយរដ្ឋប្រហារ មហាអំណាចរុស្ស៊ី បានពង្រឹងទំនាក់ទំនងយ៉ាងខ្លាំងជាមួយរបបរដ្ឋប្រហារភូមា ព្រោះរុស្ស៊ី ជាសម្ព័ន្ធមិត្តសំខាន់នៃក្រុមឧត្តមសេនីយ៍ភូមា ដែលត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិថ្កោលទោស។
ប៉ុន្តែការថ្លែងបញ្ជាក់ជំហររបស់ក្រុងម៉ូស្គូ បន្ទាប់ពីឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង ទើបបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ ដែលជាទស្សនកិច្ចនៅបរទេសលើកទីពីររបស់មេដឹកនាំសឹកនេះនៅក្រៅប្រទេស។
មកដល់ពេលនេះ សមាគមអាស៊ាននៅពុំទាន់រកច្រកចេញរួចមួយនៅឡើយក្នុងចំណោមយន្តការទាំង ៥ចំណុចនេះ សូម្បីតែបញ្ជូនប្រេសិតទៅកាន់ប្រទេសភូមា ក៏ពុំទាន់អាចធ្វើទៅបានដែរ ដោយសារតែក្នុងសមាគមអាស៊ាននៅតែមានការជំទាស់ ហើយប្រទេសខ្លះបង្ហាញជំហរគាំទ្រពួកយោធាច្រើនជាងគាំទ្ររបបប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានផ្ដួលរំលំដោយរដ្ឋប្រហារ។ ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បានប្រកាសថានឹងស្នើឲ្យមានការបញ្ជូនប្រេសិតអាស៊ានទៅកាន់ភូមាភ្លាមៗតាមតែអាចធ្វើទៅបាន។
ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ មក គឺពួកយោធាបានបង្ក្រាបជនស៊ីវិលដែលងើបឡើងប្រឆាំងរបបសឹករបស់ខ្លួន គឺស្លាប់រហូតដល់ទៅជិត ៩០០នាក់ហើយ ក្នុងនោះចាប់ខ្លួនជិត ៥០០០នាក់។ ពួកយោធាបានប្រកាសថា ក្រុមបះបោរប្រឆាំងរបបសឹករបស់ខ្លួន ថាជាក្រុមភេរវកម្ម។ ប៉ុន្តែពិភពលោកមិនទទួលស្គាល់ការអះអាងរបស់ពួកយោធាឡើយ។
នៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៣ មិថុនា របបសឹកភូមាត្រូវបានវាយប្រហារយ៉ាងអាម៉ាស់។
ក្នុងមហាសន្និបាតនេះ ប្រទេស ១១៩ប្រទេស បានបោះឆ្នោតថ្កោលទោសពួកយោធាភូមាដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យដឹកនាំដោយលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី កាលពីថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ មហាសន្និបាតក៏បានប្រកាសគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតនៃគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិប្រជាធិបតេយ្យនៅភូមា ដោយប្រាប់ទៅពួកយោធាឱ្យដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់ និងបញ្ចប់អំពើហិង្សា ស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមប្រទេស ១៩៣នៃសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺ ៣៦ប្រទេសបោះឆ្នោតអនុប្បវាទ គឺមានរុស្ស៊ី ចិន និងប្រទេសបួនទៀតនៃសមាគមអាស៊ានមានកម្ពុជាផងដែរ។
ចំណែកឯ ៣៧ប្រទេសទៀត មិនបោះឆ្នោតនោះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ របបសឹកភូមាក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង កាន់អំណាចបានជាង ៥ខែមកដល់ពេលនេះ៕