នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំដែលប្រព្រឹត្តទៅកាលពីថ្ងៃពុធ ទី១៤ ខែកក្កដា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក Antony Bliken បានសម្ដែងកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងអំពីការស្លាប់ជនស៊ីវិលកាន់តែកើនឡើងនៅក្នុងរបបសឹកភូមា ដែលលោកថាសមាគមអាស៊ានត្រូវតែចាត់វិធានការរបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់ ដើម្បីបញ្ចប់ហិង្សា និងស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
រហូតមកដល់ពេលនេះ ជនស៊ីវិលស្លាប់ក្នុងរបបសឹកភូមាដោយការបង្ក្រាប និងបាញ់ប្រហារ គឺកើនឡើង ៩០២នាក់ ហើយក្នុងនោះពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺននាក់បានបាត់បង់ទីជម្រកដោយសារតែការពើបប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងកម្លាំងឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង មេរដ្ឋប្រហារ និងកងកម្លាំងរបស់ប្រជាជន គឺនៅពាសពេញប្រទេស។ នេះបើយោងតាមសមាគមអ្នកទោសនយោបាយដែលស្រង់យកមកចុះផ្សាយដោយបណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មាន Aljazeera នៅថ្ងៃទី១៥ កក្កដា។
ក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំតាមអនឡាញជាមួយប្រមុខការទូតអាស៊ាន លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក បានទទូចឱ្យសមាគម ១០ប្រទេសនេះដែលក្នុងនោះមានប្រទេសភូមា ផងដែរ ត្រូវធ្វើអន្តរាគមន៍ភ្លាមៗទៅតាមស្មារតីរបស់មេដឹកនាំអាស៊ានដែលបានបង្កើតយន្តការ ៥ចំណុចកាលពីក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃទី២៤ មេសា។ នេះបើយោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក។
យន្តការរបស់សមាគមអាស៊ានទាំង ៥ចំណុចនោះ បានអំពាវនាវឲ្យបញ្ចប់អំពើហិង្សានៅក្នុងប្រទេសភូមា ដោយចាប់ផ្ដើមចរចារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ហើយពួកយោធាត្រូវទទួលយកជំនួយមនុស្សធម៌ទៅកាន់តំបន់ដែលរងអំពើហិង្សា ព្រមទាំងទទួលយកប្រេសិតពិសេសរបស់សមាគមអាស៊ាន។
យន្តការ ៥ចំណុចក៏ត្រូវបានមេរដ្ឋប្រហារភូមា ឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង យល់ព្រមទទួលយកផងដែរ ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសរុស្ស៊ី និងប្រទេសចិន ដែលនៅបន្តគាំទ្ររបបយោធានេះក៏គាំទ្រដំណោះស្រាយរបស់អាស៊ានផងដែរ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ចាប់តាំងពីមេដឹកនាំអាស៊ានទម្លាក់យន្តការនេះ គឺមកដល់ពេលនេះពុំមានលទ្ធផលណាមួយស្ដែងចេញនោះទេ ដោយសារតែការមិនអាចបង្កើតបាននូវប្រេសិតពិសេសរបស់អាស៊ានទៅកាន់ប្រទេសភូមា ដើម្បីដំឡើងការិយាល័យរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ ហើយធ្វើការសម្របសម្រួលនយោបាយជាមួយនឹងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
ការខកខាននេះ ត្រូវបានបណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មាន Aljazeera ចុះផ្សាយថា ដោយសារតែក្នុងសមាគមអាស៊ានមិនទាន់ចុះសម្រុងគ្នាក្នុងការតែងតាំងសមាសភាពក្រុមប្រេសិតពិសេសទៅកាន់ប្រទេសភូមា។
ក្នុងកិច្ចសន្ទនាគ្នាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក គឺប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី និងសិង្ហបុរី បានបង្ហាញការតាំងចិត្តរបស់ពួកគេជាថ្មីថា នឹងធ្វើទំនាក់ទំនងដើម្បីបង្កើតឱ្យបាននូវការិយាល័យប្រេសិតអាស៊ាននៅក្នុងប្រទេសភូមា ប៉ុន្តែប្រមុខការទូតអាមេរិកបានទទូចឲ្យអាស៊ានត្រូវឈរលើគោលការណ៍រួមតែមួយ គឺត្រូវបង្កើតឲ្យបាននូវក្រុមប្រេសិតនេះ ដើម្បីទៅជួបភាគីរបស់ក្រុមប្រឆាំងដឹកនាំដោយលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី។
សហរដ្ឋអាមេរិកក្រោមរដ្ឋការរបស់លោក ចូ បៃដិន ដែលបានបើកកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីជាមួយនឹងរដ្ឋមន្ត្រីសមាគមអាស៊ាន គឺជាលើកដំបូងហើយចាប់តាំងពីលោក ចូ បៃដិន ចូលកាន់តំណែងនៅខែមករា ឆ្នាំ២០២១ ហើយក៏កើតឡើងក្នុងចំណោមអ្នកការទូតដែលបារម្ភថា ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ទំនងមិនយកចិត្តទុកដាក់ច្រើនទេចំពោះតំបន់អាស៊ាន។ ប៉ុន្តែឆ្លងតាមកិច្ចប្រជុំថ្ងៃទី១៤ កក្កដា បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋការរបស់លោក ចូ បៃដិន បានបង្ហាញការយកចិត្តទុកដាក់ជាខ្លាំងចំពោះវិបត្តិទាំងឡាយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក បាននិយាយថា លោកប្រមុខការទូត Antony Blinken បានអះអាងអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់អាមេរិកចំពោះភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅអាស៊ាន គឺសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវតែចូលពាក់ព័ន្ធទាំងការពង្រឹងប្រជាធិបតេយ្យ និងសន្តិសុខតំបន់។ ក្នុងន័យនេះ ប្រមុខការទូតអាមេរិកបានព្រមានទៅទីក្រុងប៉េកាំងថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានទាត់ចោលទាំងស្រុងនូវការអះអាងរបស់ក្រុងប៉េកាំង ដែលថាសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺ ៩០% ជាដែនទឹករបស់ខ្លួននោះ។
ជំនួបរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយនឹងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីជំនួបរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន និងក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន កាលពីថ្ងៃទី៧ មិថុនា នៅក្នុងខេត្តមួយនៃប្រទេសចិន និងបន្ទាប់ពីលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី ធ្វើដំណើរមកកាន់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានធ្វើកិច្ចប្រជុំជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន។
ជំនួបរបស់តំណាងមហាអំណាចចិន និងរុស្ស៊ី ក៏បានធ្វើឲ្យមានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមអំពីប្រទេសភូមា និងបញ្ហាតំបន់។ ប៉ុន្តែប្រទេសមហាអំណាចពីរនេះ ត្រូវបានចោទថា នៅតែធ្វើឱ្យរបបសឹកនៅភូមាបន្តកាន់អំណាចទោះរបបរដ្ឋប្រហារនេះរងការថ្កោលទោសភាគច្រើនពីសហគមន៍អន្តរជាតិក៏ដោយ។
ប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនេះតែងតែបោះឆ្នោតជំទាស់រាល់ដំណោះស្រាយរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ សំដៅអន្តរាគមន៍បញ្ចប់របបសឹកភូមា។ ប្រទេសពីរនេះនៅតែជាប្រភពផ្គត់ផ្គង់ទាំងអាវុធ ប្រេងឥន្ធនៈ និងមុខជំនួញមួយចំនួនជាមួយនឹងពួកយោធា។
ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ ឈ្មួញរកស៊ីរ៉ែពីប្រទេសចិន កាន់តែសម្រុកជីករករ៉ែនៅភូមាកាន់តែខ្លាំង ហើយជាមួយគ្នានេះ ជំនួញឈើហ៊ុបដឹកទៅកាន់ប្រទេសចិន កាន់តែកើនឡើង។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មានជាច្រើននៃប្រទេសភូមា ដែលបានចុះផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប កាណាដា អាល្លឺម៉ង់ បារាំង អង់គ្លេស សុទ្ធតែបានដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើឧត្តមសេនីយ៍យោធាភូមា ដោយការបង្កកប្រាក់ និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុនរបស់ពួកយោធាដែលមាននៅអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ចំណែកប្រទេសជប៉ុន ដែលមានទំហំវិនិយោគទុនធំទី៣ នៅភូមា ក៏បានសម្រេចព្យួរគម្រោងវិនិយោគមួយចំនួនរបស់ខ្លួនផងដែរ៕