មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) លើកឡើងថា ដើម្បីកសាងប្រទេសជាតិឲ្យមានភាពសម្បូរសប្បាយគ្រប់ទីកន្លែង គឺត្រូវចាប់ផ្តើមការអភិវឌ្ឍនៅគ្រប់ភូមិ-ឃុំទាំងអស់ ដែលត្រូវមានមេភូមិល្អ និងមេឃុំល្អ ដើម្បីបំពេញការងារបម្រើពលរដ្ឋដោយស្មោះត្រង់។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ថា ក្រោមការផ្ដួចផ្ដើមគំនិតរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី បានលើកឡើងថា ដើម្បីកសាងប្រទេសកម្ពុជាឲ្យមានការរីកចម្រើន គឺត្រូវចាប់ផ្តើមពីការអភិវឌ្ឍនៅមូលដ្ឋានមុនគេ ជាពិសេសគឺការអភិវឌ្ឍភូមិ-ឃុំតែម្តង។
លោកអះអាងថា ដើម្បីរៀបចំឲ្យមានមេភូមិល្អសម្រាប់បម្រើពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានដោយស្មោះត្រង់ មេភូមិនោះត្រូវតែកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយផ្ទាល់ពីពលរដ្ឋ ហើយពលរដ្ឋក៏មានសិទ្ធិដកមេភូមិនោះនៅមុនអាណត្តិផងដែរ ប្រសិនបើគេមើលឃើញថា មន្ត្រីមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេគ្មានសមត្ថភាពបម្រើប្រជាពលរដ្ឋតទៅទៀត។
លោកថា ការរៀបចំឲ្យមានប្រព័ន្ធបែបនេះ គឺជួយឲ្យមេភូមិអាចបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនបានពេញលេញ និងអាចបង្កើតសាមគ្គីភាពរវាងមន្ត្រីមូលដ្ឋាន និងប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍បានកាន់តែល្អផងដែរ។
បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ បញ្ជាក់ថា កន្លងមក មេភូមិស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់គណបក្ស ដូច្នេះពួកគាត់មិនបានបំពេញតួនាទីល្អក្នុងការបម្រើប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ ដែលនេះជាមូលហេតុនាំឱ្យមេភូមិបច្ចុប្បន្នភាគច្រើនធ្វើការបម្រើតែគណបក្សនយោបាយ និងមានភាពរើសអើង ព្រមទាំងប្រកាន់និន្នាការនយោបាយចំពោះប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនរហូតមក។
មន្ត្រីបក្ស GDP រូបនេះ បញ្ជាក់ថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិជាគោលនយោបាយសំខាន់មួយរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន ដែលអាចជួយជំរុញយុវជនដែលមានសមត្ថភាពនៅមូលដ្ឋាន ឲ្យពួកគេអាចរួមចំណែកអភិវឌ្ឍភូមិ-ឃុំខ្លួនឯងបានផងដែរ។ លោក យ៉ង សាំងកុមារ បានរំឭកពីគំនិតរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី កាលពីលោកនៅមានជីវិតថា លោកធ្លាប់បានអះអាងផងដែរថា បើមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិ លោកនឹងចូលរួមឈរឈ្មោះធ្វើបេក្ខភាពមេភូមិដើម្បីរកការគាំទ្រពីពលរដ្ឋដូចគេដែរ ហើយលោកនឹងចាប់ផ្តើមអនុវត្តធ្វើជាមេភូមិគំរូមុនគេថែមទៀត។
ការអះអាងរបស់មន្ត្រីបក្ស GDP នេះ គឺដើម្បីជំរុញឲ្យកម្ពុជាមានការបោះឆ្នោតជ្រើសមន្ត្រីនៅមូលដ្ឋានដោយផ្ទាល់ពីពលរដ្ឋ ជាជាងការតែងតាំងចេញពីគណបក្សនយោបាយដូចសព្វថ្ងៃ ដែលត្រូវគេមើលឃើញថា មន្ត្រីមូលដ្ឋានស្ទើរតែគ្រប់គ្នាបានប្រើតួនាទីរបស់ខ្លួនបម្រើតែផលប្រយោជន៍គណបក្សប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីឲ្យគណបក្សផ្តល់តួនាទីដល់ពួកគេនៅអាណត្តិក្រោយៗទៀត។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រកាសជាផ្លូវការឲ្យមានការបោះឆ្នោតជ្រើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អស់រយៈពេល ៤អាណត្តិកន្លងមក មន្ត្រីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដែលនៅកៀកនឹងពលរដ្ឋ គឺត្រូវបានចាត់តាំងមកពីគណបក្សទាំងអស់ ដូចជាមេភូមិជាដើម។ បញ្ហានេះ សូម្បីការបោះឆ្នោតជ្រើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ឬសង្កាត់ ក៏ជាការចាត់តាំងមកពីគណបក្សផងដែរ ខណៈការបោះឆ្នោតនោះគ្រាន់តែបង្ហាញថាគណបក្សមួយណាមានសំឡេងច្រើនជាងប៉ុណ្ណោះ។
ដោយឡែកមេឃុំដែលជាតំណាងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន ត្រូវបានគណបក្សនយោបាយដាក់បញ្ចូលឈ្មោះចូលទៅក្នុងបញ្ជីលំដាប់លេខរៀងទី១ និងទី២ រួចជាស្រេច។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ លើកឡើងថា មិនមែនតែអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដែលត្រូវបម្រើប្រជាពលរដ្ឋដោយផ្ទាល់ប៉ុណ្ណោះទេដែលគណបក្សកាន់អំណាចបានចាត់តាំង ឬរៀបចំធ្វើជាសេណារីយ៉ូនយោបាយរបស់ពួកគេ សូម្បីស្ថាប័នជាតិដែលជាអាជ្ញាកណ្ដាល ឬហៅថា គ.ជ.ប ដែលមានតួនាទីគ្រប់គ្រងដំណើរការបោះឆ្នោតរាល់អាណត្តិក៏ត្រូវបានចាត់តាំងពីគណបក្សផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីសម្រេចស្ដីពីការប្រកាសកាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់សម្រាប់អាណត្តិទី៥ ដែលត្រូវកំណត់យកថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះជាកំណត់។ ដូច្នេះ រយៈពេលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ក្នុងឆ្នាំ២០២២ នៅសល់មិនដល់ ១ឆ្នាំទៀតនោះទេ៕