ភ្លាមៗក្រោយពេលចលាចលកើតមានពេញផ្ទៃប្រទេសមួយនៅអាស៊ីកណ្ដាល រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក បានការពារសេចក្ដីសម្រេចចិត្តក្នុងការដកកងទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីអាហ្វហ្គានីស្ថានថា ជារឿងពីរផ្សេងគ្នាក្នុងការដកទ័ពអាមេរិកចេញពីសង្គ្រាមនៅវៀតណាមខាងត្បូងនាឆ្នាំ១៩៧៥ និងស្ទើរតែនិយាយប្រដូចន័យមួយថា អាមេរិកសម្រេចចោលសមរភូមិមួយនេះដោយហត់នឿយក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំមកហើយ ដោយហេតុថានិយាយគ្នាមិនស្ដាប់ជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដោយលោក Antony Bliken និយាយថា បើទោះកងទ័ពអាមេរិកបន្តស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសនេះទៀត ក៏រឿងនេះគង់នឹងកើតឡើងដែរ។
ចំណែកប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន ឯណោះវិញនិយាយថា លោកមិនចង់រំឭកអតីតកាលដ៏ឈឺចាប់ដែលលោកចាត់ទុកថាជាកំហុសមួយរួចស្រេចទៅហើយនោះទេ។
លោក បៃដិន លើកឡើងថា លោកបានដឹងអំពីការរិះគន់ទាំងអស់ តែលោកថាវាគ្មានពេលណាមួយទេដែលល្អដើម្បីដកទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិក បើទោះបីជាធ្វើរឿងនេះកាលពី ៥ឆ្នាំមុន ឬ ១៥ឆ្នាំទៀតក្ដី។ លោកបាននិយាយយោងពីមេរៀនអតីតកាល និងបានលើកឡើងអំពីទ្រព្យសម្បត្តិ និងធនធានមនុស្សរបស់អាមេរិកដែលបានពលីជីវិតលើសមរភូមិអាហ្វហ្គានីស្ថាន និងចំពោះស្ថានភាពដែលអាចគ្រោះថ្នាក់គ្រប់ពេលនៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ។
លោក បៃដិន ក៏បានបញ្ចេញកំហឹងដោយងឿងឆ្ងល់អំពីរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថានមួយដែលលោកបានពិភាក្សាច្រើនដងជាមួយមេដឹកនាំប្រទេសនេះ ហើយស្រាប់តែរត់ចោលប្រទេសមិនអាចពង្រឹង និងគ្រប់គ្រងផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនបាន ប៉ុន្តែចង់ទុកអម្រែកនេះឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបន្តទៀត។
លោក បៃដិន បានសម្ដែងការអស់សង្ឃឹមដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់ប្រធានាធិបតី អាស្រាហ្វ ហ្កានី មិនអាចរកបាននូវបទឈប់បាញ់ជាមួយពួកតាលីបង់ ក្រោយថ្ងៃទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ ហើយធ្វើឱ្យលោកត្រូវបន្តជម្រើសរបស់រដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងការដកទ័ពចេញពីអាហ្វហ្គានីស្ថាន ជាជាងការពង្រាយទ័ពអាមេរិកបន្ថែមដើម្បីប្រឈមនឹងក្រុមតាលីបង់ ដែលមានកម្លាំង និងការតាំងចិត្តខ្លាំងតាំងពីឆ្នាំ២០០១ មកនោះ។
លោក បៃដិន ក៏បានចាត់ទុករដ្ឋការមុនៗថាបានសាងកំហុសដោយនាំឱ្យអាមេរិកជ្រុលខ្លួនក្នុងការចូលលុកលុយទឹកដីអាហ្វហ្គានីស្ថាន លើសពីការបង្ក្រាបក្រុមភេរវកម្មអាល់កៃដា ទៅទៀត ហើយតាមជួយបំពាក់បំប៉នរដ្ឋាភិបាលមួយនេះប្រឆាំងនឹងក្រុមឧទ្ទាមដែលប្រកាន់សាសនាហួសហេតុ។
លោក ចូ បៃដិន អះអាងថា គូប្រជែងពិតប្រាកដចំនួនពីររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គឺរុស្ស៊ី និងចិន ដែលលោកយល់ថាពួកគេសប្បាយចិត្តអស់រយៈពេលជាយូរឆ្នាំមកហើយដែលបានឃើញអាមេរិកចំណាយធនធានដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់លើវិបត្តិដ៏អូសបន្លាយនៃសង្គ្រាមស៊ីវិលមួយនេះ។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកដែលធ្លាប់ជាន់ទឹកដីអាហ្វហ្គានីស្ថានដោយផ្ទាល់ ៤ដងនេះ ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានអនុវត្តផែនការជម្លៀសពលរដ្ឋអាមេរិក និងពលរដ្ឋសម្ពន្ធមិត្ត រួមទាំងពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានណាដែលងាយរងគ្រោះ និងចង់ចាកចេញពីប្រទេស ឱ្យបានទៅនៅសហរដ្ឋអាមេរិកទៀតផង។
គួរឱ្យកត់សម្គាល់ថា នេះជាការបើកអន្តរាគមន៍ការទូតដោយប្រលែងយោធាចោលសិននៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដែលជាគោលនយោបាយស្នូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្រោមរដ្ឋការរបស់បុរសរូបនេះ ដោយចាប់ពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ច និងការរួមសម្ពន្ធភាពមិនឱ្យអាមេរិកធ្វើការតែឯកឯងបន្តទៀតនោះទេ។
តាមរយៈការលើកឡើងយ៉ាងសង្ខេបពីសុន្ទរកថារបស់លោក បៃដិន ដូចនេះ គេអាចទាញបានថា ការពិតសហរដ្ឋអាមេរិកឈ្នះសង្គ្រាមអាល់កៃដា តែបរាជ័យក្នុងការហ្វឹកហ្វឺនកងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដែលមិនអាចទប់ទល់នឹងពួកតាលីបង់បាន។
ដំបូងឡើយ តាលីបង់ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមឧទ្ទាមមូចាហ៊ីឌីន ដែលជាក្រុមឧទ្ទាមគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ាគីស្ថាន អារ៉ាប់ប៊ីអូឌីត ក្នុងការប្រយុទ្ធតទល់នឹងកងកម្លាំងរបស់សហភាពសូវៀត ដែលមានវត្តមានក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន នៅក្នុងចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩ នាសង្គ្រាមត្រជាក់។
សហភាពសូវៀត បានដកកងទ័ពចេញពីអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺចំពេលការបិទសង្គ្រាមត្រជាក់ ហើយអាមេរិក និងលោកខាងលិចក៏ដើរចេញលែងគាំទ្រក្រុមឧទ្ទាមមូចាហ៊ីឌីន គឺនៅសល់តែប៉ាគីស្ថាន អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងអារ៉ាប់អ៊ីមីរ៉េត ដែលបានទំនុកបម្រុងក្រុមតាលីបង់លើផ្នែកសព្វាវុធចារកម្ម ហើយបានជួយរកជ័យជម្នះលើកដំបូងដល់ក្រុមតាលីបង់នេះនៅឆ្នាំ១៩៩៦ គឺវាយរំលំរដ្ឋាភិបាលដែលសហភាពសូវៀតគាំទ្រ។
ដោយសារតែទង្វើបង្កអសន្តិសុខដល់ប្រទេសខ្លួនឯង និងសម្លាប់ចាប់រំលោភប្រហារជីវិតឆៅៗ និងយកសាសនាមកធ្វើជារបាំងចំពោះទង្វើអមនុស្សធម៌របស់ខ្លួន គឺពួកតាលីបង់ត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីខ្មៅនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ថាជាក្រុមឥស្លាមជ្រុលនិយម។ ក្រុមដែលមានវិន័យសាសនាតឹងនេះ បានដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបានច្រើនឆ្នាំដែរ ប៉ុន្តែមានតែបីប្រទេសនៅអារ៉ាប់ និងអាស៊ីកណ្ដាលទេដែលទទួលស្គាល់ថារដ្ឋាភិបាលនោះជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់។
ទង្វើព្រៃផ្សៃរបស់ក្រុមនេះ បានធ្វើឱ្យមានការឈឺចាប់ដល់ពលរដ្ឋជាខ្លាំង ហើយការឈឺចាប់នោះបានធ្វើឱ្យអន្តរជាតិស្រែកថ្កោលទោសរហូតដល់ពេលដែលក្រុមនេះត្រូវបានដឹងថា មានទំនាក់ទំនងនឹងក្រុមភេរវកម្មអាល់កៃដា ដែលជាក្រុមមហាភេរវកម្មអន្តរជាតិដែលបានធ្វើទង្វើភេរវកម្មសម្លាប់ពលរដ្ឋ និងទ្រព្យសម្បត្តិអាមេរិកក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១ ដែលនាំឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិក និងអង្គការណាតូ បានលើកទ័ពចូលឈ្លានពានអាហ្វហ្គានីស្ថាន ហើយផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ ក្រោយរដ្ឋាភិបាលមួយនេះជួយចិញ្ចឹមអាល់កៃដា និងបដិសេធមិនប្រគល់ខ្លួន អូសាបា ប៊ិនឡាឌីន ជាមេភេរវករអន្តរជាតិអាល់កៃដា មកឱ្យអាមេរិក។
ការចោទប្រកាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ គឺតាមរយៈភស្តុតាង និងតម្រុយដែលផ្ដល់ឱ្យពីរដ្ឋាភិបាលប៉ាគីស្ថាន នៃប្រធានាធិបតី ប៉េហ្វេស មូសារ៉ាហ្វ អំពីទីតាំងរស់នៅរបស់ប៊ិនឡាឌីន ដែលស្ថិតនៅរវាងព្រំដែនអាហ្វហ្គានីស្ថាន និងប៉ាគីស្ថាន។ ដើម្បីសម្លាប់មេភេរវកររូបនេះ និងកម្ចាត់ភេរវកម្មនេះ អាមេរិកបានប្រើរយៈពេលដល់ទៅ ១០ឆ្នាំ និងប្រើប្រាស់កងកម្លាំងទ័ពម៉ារីន និងឧទ្ធម្ភាគចក្រ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានន័យថា អាមេរិកពិតជាឈ្នះរបបតាលីបង់ហើយនៅឆ្នាំ២០០១ ហើយក៏កម្ទេចបានភេរវកម្មអាល់កៃដា ថែមទៀត។ បន្ទាប់មក អាមេរិកក៏ចាប់ផ្ដើមជួយអភិវឌ្ឍប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានដោយមានសន្ទុះខ្លាំងជាងមុនលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងកម្លាំងការពារជាតិ។
តាមទិន្នន័យនៃសាកលវិទ្យាល័យ ប្រោន គឺចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១ មកដល់បច្ចុប្បន្ន សហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយទឹកប្រាក់ចំនួន ២,២៦ទ្រីលានដុល្លារសម្រាប់ប្រទេសមួយនេះ។
តើការចាកចេញរបស់កងទ័ពអាមេរិកពីអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាកំហុស ឬយុទ្ធសាស្ត្រ ហើយបើជាយុទ្ធសាស្ត្រ តើជាយុទ្ធសាស្ត្រប្ដូរសមរភូមិ ឬដូចម្ដេច?
យោងតាមសុន្ទរកថារបស់លោក ចូ បៃដិន ដែលថ្លែងចេញពីសេតវិមាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា គឺការសម្រេចដកកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកចេញពីអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដោយប្រើយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីមួយគេហៅថា «ទុកឱ្យមហាអំណាចផ្សេងទៀតចាប់អារម្មណ៍នឹងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ហើយអាមេរិកងាកទៅពង្រឹងសម្ពន្ធភាពរបស់ខ្លួនប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងដណ្ដើមភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅទីតាំងចំនួន៣ នៃពិភពលោក គឺឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក មជ្ឈិមបូព៌ា និងនៅអាហ្វ្រិក»។
តាមសុន្ទរកថារបស់លោក បៃដិន គឺត្រូវពង្រឹងទ័ពអាមេរិកនៅតំបន់ទាំងនោះ ហើយត្រូវកៀរគរសម្ពន្ធមិត្តផ្នែកយោធា រួមទាំងអង់គ្លេស បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អូស្ត្រាលី ឥណ្ឌា ជប៉ុន កាណាដា ឱ្យផ្ដោតរួមគ្នាលើទីតាំងទាំងបីនេះ ប៉ុន្តែសម្រាប់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក គឺលោក ចូ បៃដិន ត្រូវពង្រឹងសម្ពន្ធភាពរបស់អាមេរិកទាំងវិស័យកងទ័ព និងការទូតក្នុងតំបន់ ដើម្បីទប់ទល់នឹងចិន ដែលកំពុងរីកមាឌយ៉ាងខ្លាំងក្នុងតំបន់នេះ៕