ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមរិះគន់ថា សកម្មភាពចូលរួមរបស់យុវជននៅកម្ពុជាដើម្បីកិច្ចការសង្គមជាតិ ដោយការប្រើប្រាស់សេរីភាពបញ្ចេញមតិនោះ គឺពិតជាមិនខ្វះនោះទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលកំពុងខ្វះពិតប្រាកដនោះ គឺការទទួលស្វាគមន៍ពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេចូលរួមកសាងសង្គមជាតិ ឬក៏អត់ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយនិងសង្គម បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានសរសេរលើគណនី Facebook របស់លោកនៅថ្ងៃនេះថា នៅកម្ពុជាមិនពិបាកទេក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលឲ្យយុវជនចូលរួមក្នុងកិច្ចការសង្គម និងការប្រើប្រាស់សេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះ គឺស្ថាប័នរដ្ឋមិនមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ ធានាការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលអាចឲ្យពលរដ្ឋបំពេញតួនាទី ករណីយកិច្ច និងកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកគេដែលមានកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប៉ុណ្ណោះ។
លោកអះអាងថា ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ស្ថាប័នរបស់រដ្ឋ មេដឹកនាំនយោបាយ និងមន្ត្រីបម្រើពលរដ្ឋទាំងអស់ តែងតែស្វាគមន៍រាល់ការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការចូលរួមក្នុងកិច្ចការសង្គម និងធានានូវការប្រើសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការបញ្ចេញមតិដោយគ្មានការគំរាមកំហែង ព្រមទាំងធានានូវដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរផងដែរ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋដែលពោរពេញដោយគុណធម៌ គឺជាមនុស្សដែលស្ម័គ្រចិត្តបំពេញកាតព្វកិច្ចទទួលខុសត្រូវលើវាសនាខ្លួនឯង ទទួលខុសត្រូវលើអនាគតគ្រួសារ ជាពិសេសមនុស្សដែលហ៊ានលះបង់សេចក្តីសុខផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ និងសេចក្តីសុខរបស់ជនរួមជាតិទាំងមូល។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានរិះគន់បែបនេះស្របពេលដែលយុវជនខ្មែរដែលតែងចូលរួមកិច្ចការសង្គមដើម្បីការពារបរិស្ថាន និងដើម្បីការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋ ត្រូវអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាប់ឃុំខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
នៅថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនដែលធ្វើការលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្ស បានធ្វើយុទ្ធនាការលើបណ្ដាញសង្គមលើកទី៩ ដើម្បីសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែងសកម្មជនបរិស្ថាន និងសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាប់ឃុំខ្លួនអស់រយៈពេលជាង ១ឆ្នាំមកហើយ បន្ទាប់ពីពួកគេបានចូលរួមតវ៉ាទាមទារឱ្យមានការការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងតវ៉ាឱ្យមានការការពារបរិស្ថានដែលកំពុងរងការបំផ្លិចបំផ្លាញសព្វថ្ងៃនេះ។
ប្រភពដដែលបានលើកឡើងថា ឱកាសពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងប្រទេសកំពុងជួបជុំឪពុកម្ដាយ បងប្អូន ញាតិមិត្តជិតឆ្ងាយយ៉ាងសប្បាយរីករាយ ប៉ុន្តែក្រុមយុវជនបរិស្ថានដែលតែងឈរជួរមុខក្នុងការបង្ហាញជាសាធារណៈអំពីបញ្ហាសំរាម ការបំពុលបរិស្ថានដោយការបង្ហូរទឹកកខ្វក់ចូលទន្លេ និងសមុទ្រ ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ជាដើម កំពុងជាប់ឃុំឃាំងក្នុងពន្ធនាគារទាំងអយុត្តិធម៌ពីសំណាក់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ដែលជាការរំលោភទៅលើខ្លឹមសារនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញទាំងស្រុង។
កាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ សកម្មជនសង្គមជាច្រើននាក់ត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន ដែលបានចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គមតាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៩៤ និងមាត្រា៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
ទោះយ៉ាងណា អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) កាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ បានរិះគន់នូវសកម្មភាពទាំងឡាយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដូចជាការបង្ក្រាប ការចាប់ខ្លួន និងការបង្កើតឧប្បត្តិហេតុផ្សេងៗថាជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងជាការគំរាមកំហែងទៅដល់សិទ្ធិពលរដ្ឋយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
មាត្រា៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ ហើយសេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ៕