ចិនមិនធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមច្រើនដូចអាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តអាមេរិកនោះទេ។ នៅក្នុងសង្គ្រាមឧបទ្វីបកូរ៉េ ឆ្នាំ១៩៥០-១៩៥៣ កងទ័ពចិន ចូលពាក់ព័ន្ធផងដែរ តែមិនចេញមុខចំហនោះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ កងទ័ពចិនស្លាប់ច្រើនជាងកងទ័ពកូរ៉េខាងជើងទៅទៀត។
ក្រៅពីនេះ ចិនធ្លាប់ធ្វើសង្គ្រាមធំៗជាមួយនឹងឥណ្ឌាចំនួនពីរលើក គឺនៅឆ្នាំ១៩៦២ និងឆ្នាំ១៩៦៧ គឺសង្គ្រាមព្រំដែន។ ចាប់ពីពេលនោះ កងទ័ពចិន និងឥណ្ឌាប៉ះគ្នាជាញឹកញាប់ ប៉ុន្តែពុំដែលមានសង្គ្រាមជាទ្រង់ទ្រាយធំជាមួយឥណ្ឌាដូចកាលពីទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០ នោះទេ។ ចំពោះជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី វិញ ក៏កងទ័ពចិនធ្លាប់ប៉ះជាមួយនឹងកងទ័ពរុស្ស៊ីផងដែរ ដែលគេហៅថាជម្លោះព្រំដែន គឺនៅឆ្នាំ១៩៦៩។ សង្គ្រាមនៅពេលនោះមានរយៈពេល ៧ខែ។
ចុងក្រោយនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ សង្គ្រាមធំមួយជាមួយនឹងវៀតណាម តែពេលនោះចិនលើកកងទ័ពចូលលុកលុយព្រំដែនប្រទេសវៀតណាម គឺមិនមែនលើកទ័ពដើម្បីកាន់កាប់តំបន់ណាដែលទ័ពចិនចូលលុកលុយនោះទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែដើម្បីគាបសង្កត់ឱ្យវៀតណាម ដកទ័ពចេញពីកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ។
តែជិត ២ទសវត្សចុងក្រោយនេះ ចិនដែលជាប្រទេសធំជាងគេនៅលើពិភពលោក កំពុងពង្រីកមាឌវិស័យកងទ័ពរបស់ខ្លួនដែលធ្វើឱ្យប្រទេសជាច្រើន ជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង។ ក្នុងស្ថានភាពនេះ ប្រទេសធំមួយនេះកំពុងរត់ប្រណាំងអាវុធទំនើបជាច្រើនប្រភេទជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកមានដល់ទៅកាំជ្រួចរត់លឿនជាងសំឡេងទៀតផង ក៏ចិនបានធ្វើតេស្ដជោគជ័យរួចហើយ។
តើកងទ័ពចិនខ្លាំងដល់កម្រិតណាដែលធ្វើឱ្យមហាអំណាចសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តបារម្ភ?
តទៅនេះ គឺជាការវិភាគរបស់បណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មាន Aljazeera អំពីវិស័យយោធាប្រទេសចិន។
ការលុកលុយចូលដែនអាកាសតៃវ៉ាន់ញឹកញាប់ ការបង្ហោះមីស៊ីលល្បឿនលឿនជាងសំឡេង សុទ្ធតែជាព្រឹត្តិការណ៍ចុងក្រោយដែលពិភពលោកបានដឹងអំពីចិន ហើយក៏សម្លឹងមើលដោយគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះកម្លាំងបច្ចេកវិទ្យា និងសព្វាវុធរបស់ប្រទេសមហាយក្សមួយនេះក្នុងសម័យកាលយោធាភាវូបនីយកម្ម។
រាប់ទសវត្សកន្លងមក កងទ័ពបក្សកុម្មុយនីស្តចិន ដែលឈ្នះសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសខ្លួនឯង គឺភាគច្រើនជាការឃោសនា និងការប្រើកាំភ្លើងឈើសម្ញែងប៉ុណ្ណោះ។ កងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិនដែលប្រែឈ្មោះពីកងទ័ពបក្សកុម្មុយនីស្តចិន គឺពេលនេះក្លាយជាកងទ័ពធំជាងគេបង្អស់ក្នុងពិភពលោក ដែលមានចំនួនទ័ពសកម្មដល់ទៅ ២លាននាក់។
ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់ប្រធានបក្ស ស៊ី ជីនពីង ចិនបានបង្ហាញឥរិយាបថការទូតគាបសង្កត់ និងបង្ហាញឆន្ទៈក្នុងការអះអាងលើដែនអធិបតេយ្យជម្លោះរាប់ទសវត្សថាជារបស់ខ្លួន ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យប្រទេសជិតខាងរងការប៉ះទង្គិច ជាពិសេសជាមួយឥណ្ឌា។ ការដាក់ផែនការយកប្រជុំកោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង សមុទ្រចិនខាងកើត ជាពិសេសសកម្មភាពកងទ័ពដាក់សម្ពាធលើកោះតៃវ៉ាន់ ដែលនាំឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តតាមដានជាប់ជានិច្ចចំពោះកងទ័ពចិន។
ក្រុមអ្នកវិភាគយោធាចិនមានមូលដ្ឋាននៅឯក្រុងប៉េកាំង បានប្រាប់ Aljazeera ថា ការបន្លឺសំឡេងខ្លាំងនៃជម្លោះចិន និងអាមេរិក ដោយសារបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងបញ្ហាកោះតៃវ៉ាន់ គឺមកពីកត្តាការពិតដែលថា អាមេរិកមើលឃើញកម្លាំងទ័ពចិនកាន់តែកើនអនុភាព ហើយដែលយល់ឃើញថា នេះជាសូចនាករមួយដ៏ខ្លាំងនៃកម្លាំងអំណាចរបស់ចិនសព្វថ្ងៃនេះ។
កាលពីប៉ុន្មានខែមុន នាវារបស់អាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តបើកបរទៀងទាត់នៅសមុទ្រអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក រួមទាំងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ ដោយអះអាងថាជាសិទ្ធិនាវាចរណ៍ដែនទឹកអន្តរជាតិ។
កាលពីខែតុលា អាមេរិកប្រកាសសន្ធិសញ្ញា AUKUS ដែលជាសម្ពន្ធភាពសន្តិសុខថ្មីជាមួយអង់គ្លេស និងអូស្ត្រាលី ដែលនាំឱ្យអូស្ត្រាលីទទួលបាននាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរពីអាមេរិក។
ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏ថាខ្លួនត្រូវបញ្ចេញអាវុធឱ្យតៃវ៉ាន់ ដើម្បីទំនើបកម្ម និងកម្មវិធីសមត្ថភាពយុទ្ធសាស្ត្រសង្គ្រាមស្មើភាពគ្នា បើមានការវាយប្រហារណាមួយពីសំណាក់កងទ័ពចិន ដែលចិនតែងអះអាងថាតៃវ៉ាន់ជាដែនកោះរបស់ខ្លួន។
ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ បានអះអាងថា អាមេរិកពិតជាមានទ័ពពិសេសមកបណ្ដុះបណ្ដាលកងទ័ពតៃវ៉ាន់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨។
ជាហេតុធ្វើឱ្យសារព័ត៌មានរបស់ចិន អត្ថាធិប្បាយថា គ្មាននរណាអាចនិយាយដោយគ្មានការស្ទាក់ស្ទើរថា តើអាមេរិកនិងចិន នឹងធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមពិតលើរឿងតៃវ៉ាន់ ឬសមុទ្រចិនខាងត្បូង ប៉ុន្តែកំណើនអំណាចយោធាចិន គឺកើនឡើងមែន ហើយគ្មាននរណាចង់ឃើញដូចនេះទេ។
តើចិនមានកំណើនយោធាដូចម្ដេចខ្លះ?
កងទ័ពជើងគោករបស់ចិន គឺជាកម្លាំងវាយសង្គ្រុបដែលមិនត្រឹមតែធ្លាប់ប៉ះសង្គ្រាមជាមួយវៀតណាម ដែលជាប្រទេសតូចមួយនោះទេ គឺមានតាំងពីជាមួយរុស្ស៊ី និងឥណ្ឌា ផងដែរ។ ចិនមានកងទ័ពជើងគោកសកម្មដល់ទៅ ៩សែន ១ម៉ឺន ៥ពាន់នាក់ ខណៈដែលសហរដ្ឋអាមេរិកមានប្រមាណជា ៤សែន ៨ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយនៃក្រសួងការពារជាតិចិន។
គេបានដឹងថា ទ័ពចិនមានស្ដុកកាំភ្លើងធំបច្ចេកវិទ្យា high-tech ខ្លាំងណាស់។ នៅឆ្នាំ២០១៩ មីស៊ីលរំលងទ្វីប DF-41 ត្រូវបានអ្នកជំនាញមើលឃើញថា វាអាចបាញ់ចំស្នូលនៃផែនដីនេះ ខណៈ DF-17 ជាមីស៊ីលល្បឿនលឿនជាងសំឡេងដែលទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់អ្នកតាមដានជាខ្លាំង ជាពិសេសគឺអាមេរិក។
ឆ្នាំនេះ ចិនបានធ្វើតេស្ដមីស៊ីលដល់ទៅពីរដងក្នុងរយៈពេលពីរខែជាប់គ្នា គឺនៅខែកក្កដា និងខែសីហា។
ការណ៍នេះ បានធ្វើឱ្យឧត្តមសេនីយ៍ជាន់ខ្ពស់អាមេរិកម្នាក់ព្រមានថា មើលទៅដូចជាចិនបបួលអាមេរិកចូលក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ Sputnik ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍សង្គ្រាមផ្កាយរវាងអាមេរិក និងសហភាពសូវៀត។
ចំណែករឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូងវិញ គឺចិនត្រូវបានគេដឹងថាជាប្រទេសជាប់មហាសមុទ្រពិភពលោក តែងតែចង់ធ្វើខ្លួនជាកងទ័ពជើងទឹកខ្លាំង និងធំជាងគេ។
ចិនអះអាងថា ក្រុងប៉េកាំងមានកម្មសិទ្ធិស្ទើរតែទាំងអស់នៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺរាប់ពីច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ សមុទ្រហ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ី វៀតណាម និងព្រុយណេ។ ឥឡូវនេះ គេបានដឹងថា កងទ័ពជើងទឹករបស់កងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន ជាកំពូលកងទ័ពធំជាងគេក្នុងពិភពលោក។
បើយោងតាមសៀវភៅសរបស់យោធាចិន គឺចិនមាននាវាមុជទឹកដែលអាចបំពាក់មីស៊ីលដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ ចិនមានកងជីវពលសមុទ្រ។ ចិនមានក្រុមកងទ័ពអាវខៀវធ្វើសកម្មភាពប្រចាំនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ កម្លាំងនេះហើយជាការបង្ហាញថាចិនមានកំណើនយោធាខ្លាំង។
និយាយពីកងទ័ពជើងអាកាសវិញ នៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក គឺចិនធំជាងគេក្នុងពិភពលោក និងជាប្រទេសលំដាប់ទីបីដែលមានយន្តហោះចម្បាំង ៥០០ និងយន្តហោះប្រយុទ្ធ ២០០០។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អាមេរិកនិយាយអំពីវិស័យការពារជាតិចិន។ ចិនចូលចិត្តធ្វើជាអ្នកខ្លាំងក្នុងវិន័យកងទ័ព ដែលថ្មីៗនេះចិនបានបង្ហាញយន្តហោះដ៏ល្បីទំនើបជាងគេជំនាន់ទី៥ របស់ចិន គឺ J-20 ដែលគេប្រដូចថាជាគូប្រកួតនឹងយន្តហោះដែលអាមេរិកមិនលក់ឱ្យប្រទេសណា គឺ F-22។ សព្វថ្ងៃនេះ ចិនក៏ជាអ្នកលក់អាវុធឱ្យប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍមួយចំនួនដែរ ជាពិសេសប្រទេសណាដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនឹងចិន។
បើយោងតាមវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាព Stockholm ការនាំចេញសព្វាវុធរបស់ចិននោះមានដូចទៅកាន់បង់ក្លាដេស ប៉ាគីស្ថាន អាល់ហ្សេរី ជាដើម។ ជាពិសេស គឺចិនល្បីក្នុងការផលិតយន្តហោះដ្រូន ដែលសូម្បីអារ៉ាប់រួម និងអារ៉ាប់អ៊ីមីរ៉េត ក៏ជាអតិថិជនរបស់ចិនដែរ។
តាមអ្នកវិភាគខ្លះទៀតឱ្យ Aljazeera ដឹងថា អាវុធរបស់ចិនទោះច្រើនក៏មានអាវុធចាស់ និងហួសសម័យ គឺមានតាំងពីសម័យសហភាពសូវៀត។ នាវាចម្បាំងរបស់ចិនពិតជាមានច្រើនជាងអាមេរិក តែសុទ្ធតែនាវាល្បាតប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះនាវាផ្ទុកយន្តហោះ គឺចិនមានតែពីរគ្រឿង ដែលគេស្គាល់ថា Liaoning and Shandong និងកំពុងអភិវឌ្ឍ Type 003 ខណៈអាមេរិកមានដល់ទៅ ១១គ្រឿងទៅហើយ។
យ៉ាងណា ចិនតែងតែហ្វឹកហាត់សមយុទ្ធនាវាចម្បាំងជាញឹកញាប់នៅភាគខាងកើត និងឥសានប្រទេស រួមទាំងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងសមុទ្រចិនខាងកើត ហើយជាពិសេសនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។ ទាំងនេះសុទ្ធតែជាការបង្ហាញអនុភាពរបស់កងទ័ពចិន៕