មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអនុម័តកាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី៦ នូវសេចក្ដីសម្រេចរបស់ខ្លួន ដោយសម្រេចទុកចោលមួយឆ្នាំនូវសំណើរបស់របបយោធាភូមា ដោយបដិសេធមិនទទួលស្គាល់របបនេះថាជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនិយាយថា វាជាជំហានដំបូងដ៏សំខាន់នៃយុត្តិធម៌សម្រាប់កម្លាំងយុត្តិធម៌ និងកម្លាំងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ។
អ្នកស្រី Khin Ohmar ប្រធានអង្គការ Progressive Voice មានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីស្វាគមន៍សេចក្ដីសម្រេចរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងការបដិសេធរបបយោធាភេរវកម្ម ដោយអ្នកស្រីអំពាវនាវឱ្យភ្នាក់ងារមូលនិធិ និងកម្មវិធីទាំងអស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បញ្ឈប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ទម្រង់ក្នុងការផ្តល់ប្រាក់កម្ចី និងភាពស្របច្បាប់ដល់របបយោធា។
អ្នកស្រីទទូចថា ទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិត្រូវតែបញ្ចប់ភាពមន្ទិលរបស់ខ្លួនក្នុងការពង្រឹងរបបយោធា ដោយមិនត្រូវហៅតំណាងរបបសឹកនេះចូលរួមកិច្ចប្រជុំ ឬសន្និសីទ និងវេទិកាផ្សេងទៀតដែលផ្តល់ឱ្យរបបនេះនូវឱកាស ដើម្បីបង្កើតភាពស្របច្បាប់លើវេទិកាអន្តរជាតិនោះទេ។
កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ពួកយោធាភូមាបានធ្វើរដ្ឋប្រហារដោយផ្ដួលរំលំគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) ដែលជាប់ឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យចេញពីអំណាច ដោយចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំរបស់បក្សនេះ រួមទាំងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដ៏លេចធ្លោ គឺអ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី។
ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារមក មនុស្សយ៉ាងតិចជាង ១៣០០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋប្រហារ ក្នុងនោះមានកុមារប្រហែល ១០០នាក់។ របបយោធាក៏បានចាប់ខ្លួនមនុស្សជាង ១ម៉ឺននាក់ផងដែរចាប់តាំងពីការដណ្តើមអំណាចដោយអាវុធរបស់ពួកយោធា។
កាលពីខែកញ្ញា អង្គការសង្គមស៊ីវិលភូមា និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលអន្តរជាតិចំនួន ៣៥៨ បានបញ្ជូនអនុសាសន៍ដើម្បីជំរុញឱ្យអង្គការសហប្រជាជាតិធានាឱ្យលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត U Kyaw Moe Tun រក្សាតំណែងរបស់លោកក្នុងនាមជាតំណាងរបស់ប្រទេស និងប្រជាជនភូមា។
សេចក្ដីសម្រេចរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រឆាំងរបបយោធាជាថ្មីម្ដងទៀតនេះ គឺស្មើនឹងវាយបកយ៉ាងខ្លាំងទៅលើពួកឧត្តមសេនីយ៍ភូមា ជាពិសេសមេរដ្ឋប្រហារ មីន អ៊ុងឡាំង ដែលត្រូវបានប្រទេសអាស៊ានផាត់ចោលមិនឱ្យមានវត្តមាននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលទាំងឡាយរបស់អាស៊ាន និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។
ពួកយោធាភូមាដែលគិតថាខ្លួនគេអាចមានឱកាសយកអាសនៈនៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ទំនងក្រុមខុសច្បាប់នេះគិតថាមានប្រទេសមហាអំណាចពីរអាចជួយម្ដងទៀត គឺប្រទេសចិន និងរុស្ស៊ី ដែលជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការសាតាំងនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។ តែនេះមិនមែនជាលើកដំបូងទេដែលរបបសឹកបរាជ័យនៅលើវេទិកាអន្តរជាតិដ៏ធំនេះ។ កាលពីពាក់កណ្ដាលខែកញ្ញា តំណាងរបស់ពួកយោធា ត្រូវបានគណៈកម្មាធិការសាតាំងប្រាប់មិនឱ្យចូលប្រជុំមហាសន្និបាត ហើយជិះយន្តហោះត្រឡប់មកភូមាវិញ ដោយនាំភាពអាម៉ាស់មកជាមួយទៀតផង។ ប៉ុន្តែនៅពេលជាមួយគ្នានេះ គណៈកម្មាធិការសាតាំងបែរជាបានអនុញ្ញាតឱ្យលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត U Kyaw Moe Tun ក្នុងនាមជាតំណាងរបស់ប្រទេស និងប្រជាជនភូមា ចូលអង្គុយក្នុងមហាសន្និបាតនេះ។
ក្រុមសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា ការអនុម័តរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិដូចនេះ មានន័យថាកម្លាំងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យកំពុងតែឈ្នះលើរបបសឹក និងរបបផ្ដាច់ការ។
ប្រជាជនភូមា និងក្រុមអន្តរជាតិបានថ្កោលទោសមកហើយនូវអំពើឃោរឃៅដែលពួកយោធាបង្កើតឡើង។ អ្នកប្រជាធិបតេយ្យ និងក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស ចោទថារបបយោធាប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដោយការវាយប្រហារជាប្រព័ន្ធទៅលើប្រជាជនរបស់ខ្លួន។
ទោះបីជាមានការទទួលស្គាល់អំពីការសម្រេចចិត្តរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក៏ដោយ ក៏សង្គមស៊ីវិលអន្តរជាតិទទូចថា សហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែធ្វើបន្ថែមទៀត ដើម្បីបញ្ចប់និទ្ទណ្ឌភាពរបស់ពួកយោធា និងបើកផ្លូវសម្រាប់យុត្តិធម៌របស់ប្រជាជនភូមា។
ជាមួយគ្នានេះ លោក Charles Santiago ប្រធានអង្គការសមាជិកសភាអាស៊ាន ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស APHR បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា ការសម្រេចចិត្តនេះ គឺជាការផ្ញើសារដ៏រឹងមាំមួយទៅកាន់សមាគមអាស៊ាន ដែលថាមិនគួរសមាជិកណាមួយនៃអង្គការតំបន់ជួយការពាររបបសឹកនោះទេ។ លោកបន្តថា ការចូលរួមណាមួយរបស់អាស៊ាន ឬសមាជិកណាមួយរបស់ខ្លួនជាមួយរបបយោធា នឹងធ្វើឱ្យខូចដល់ភាពជឿជាក់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ និងជាការប្រមាថចំពោះឆន្ទៈដ៏ក្លាហានរបស់ប្រជាជនភូមា ដែលបានពលីជីវិតដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពក្នុងការប្រឆាំងអំណាចផ្ដាច់ការ។
សាររបស់លោក Charles Santiago ប្រធានអង្គការសមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស ទោះជាមិនបាននិយាយយោងទៅលើប្រទេសណាមួយក្នុងសមាគមអាស៊ានក៏ដោយ តែទំនងលោកពិតជាដឹងថា នៅខែក្រោយនេះ មេដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន នឹងទៅជួបមេរដ្ឋប្រហារឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង នៅក្នុងប្រទេសភូមា។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលគេដាក់រហស្សនាមថាជាបុរសខ្លាំងកម្ពុជា នៅក្នុងពិធីមួយនៅចំពោះមុខឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន កាលពីថ្ងៃទី៦ ធ្នូ លោកបានបង្ហាញនូវភាពមានះថា ត្រូវតែយកតំណាងរបបសឹកភូមា គឺលោក មីន អ៊ុងឡាំង មកចូលរួមប្រជុំកំពូលអាស៊ានឡើងវិញ។ លោកថា នៅឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាគឺជាប្រធានអាស៊ាន ហើយកម្ពុជាត្រូវធ្វើឱ្យបានការយកភូមាត្រឡប់មកអាស៊ានវិញ។ លោកទទូចថា អាស៊ានមាន ១០ប្រទេស គឺមិនអាចបាត់ប្រទេសណាមួយបានឡើយ។
ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍កត់សម្គាល់ថា ឆន្ទៈរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដូចនេះ ទំនងក៏កើតចេញពីការផ្តល់គំនិតដោយប្រទេសចិន ផងដែរ បន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន បានទៅជួបសមភាគីចិន លោក វ៉ាងយី កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
ការពិត ចិនក៏ព្យាយាមយកលោក មីន អ៊ុងឡាំង មកចូលរួមប្រជុំអាស៊ាន-ចិន កាលពីថ្ងៃទី២២ វិច្ឆិកា ដែរ ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រទេសខ្លាំង៤ នៅក្នុងសមាគមអាស៊ានបានទាត់ចោលសំណើរបស់ចិន។ ប្រទេស៤ នេះមានសិង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី និងប្រ៊ុយណេ។ អ្នកសង្កេតការណ៍ព្រមានថា បើពុំមានសំឡេង ៤ប្រទេសនេះគាំទ្រ គឺគ្មានទេវត្តមានរបស់លោក មីន អ៊ុងឡាំង នៅក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ាន ហើយលោក ហ៊ុន សែន នឹងប្រឈមភាពអាម៉ាស់ ហើយនឹងរងការវាយប្រហាររិះគន់ថា លោក ហ៊ុន សែន ដើរតាមចិន ជួយការពាររបបរដ្ឋប្រហារភូមា។
ប៉ុន្តែយ៉ាងណា បរាជ័យរបស់ពួកយោធាភូមាជាថ្មីម្ដងទៀតនេះនៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ទំនងក៏ជាសារមួយដ៏រឹងមាំប្រាប់ទៅចិន និងកម្ពុជា ថាកុំព្យាយាមជួយការពារ និងធ្វើឲ្យស្របច្បាប់របបសឹកភូមា គឺមិនអាចទៅរួចឡើយ៕